Εργαστήριο Συντήρησης Χαρτιού
Το Μουσείο διαθέτει μία συλλογή περίπου 5.000 χειρογράφων, εντύπων και χάρτινων έργων. Ωστόσο, μόλις τη δεκαετία του 1980 προσλαμβάνεται μια συντηρήτρια για τη φροντίδα της συλλογής, η οποία όμως, λόγω έλλειψης κατάλληλων υποδομών, πραγματοποιεί κυρίως σωστικές επεμβάσεις και απλές εργασίες.
Οι ανάγκες μελέτης, συντήρησης και ανάδειξης της συλλογής οδηγούν το 1995 στη στελέχωση του εργαστηρίου με ειδικευμένους συντηρητές, όπως και στη δημιουργία νέου χώρου στέγασης του εργαστηρίου. Αποτέλεσμα της δεκαετούς προσπάθειας προς αυτή την κατεύθυνση είναι η παρουσίαση της πολύτιμης συλλογής των χειρογράφων, των εντύπων και των χάρτινων έργων τέχνης στη νέα έκθεση του Μουσείου που εγκαινιάστηκε το 2004.
Επιπλέον, για πάνω από δέκα χρόνια, στο εργαστήριο λαμβάνονται μέτρα για την προληπτική συντήρηση των έργων και πραγματοποιούνται εργασίες υποδομής με την καταγραφή, φωτογράφηση και αναδιοργάνωσή τους.
Η συλλογή έχει οργανωθεί σε τέσσερις ομάδες: σχέδια (π.χ. με μολύβι, ανθίβολα κ.ά), ζωγραφικά έργα (ακουαρέλες, τέμπερες κ.ά.), χειρόγραφα (κώδικες, έγγραφα κ.ά), και έντυπα (παλαίτυπα, χαρακτικά κ.ά), οι οποίες συντηρούνται κατά προτεραιότητα, ανάλογα με τις ανάγκες που προκύπτουν από την κατάσταση διατήρησής τους και από τις δραστηριότητες του Μουσείου (εκθέσεις, εκδόσεις κ.ά.).
Στα σχέδια ανήκει μια ομάδα προσχεδίων για τοιχογραφίες του αγιογράφου Λουδοβίκου Θείρσιου, τα οποία παρουσιάζουν ιδιαίτερο εικαστικό και ιστορικό ενδιαφέρον αλλά και μια ιδιαιτερότητα λόγω του μεγάλου μεγέθους τους, που φτάνει ως και 12,5 μέτρα. Αποτελούνται συνήθως από δύο ή και περισσότερα τμήματα χαρτιού, που συνθέτουν κυρίως θρησκευτικά θέματα. Πολλά από αυτά φυλάσσονταν σε διαφορετικές θέσεις στις αποθήκες του Μουσείου. Η ένωση των τμημάτων, η φωτογράφηση αλλά και η συντήρησή τους είναι εργασίες με ιδιαίτερες απαιτήσεις τόσο σε επίπεδο μέσων όσο και τεχνικής.
Στην ομάδα των σχεδίων συμπεριλαμβάνονται επίσης προσχέδια (ανθίβολα) που αριθμούν 3.700 αντικείμενα ποικίλων διαστάσεων. Σχεδόν τα μισά από αυτά έχουν ήδη συντηρηθεί και έχουν τοποθετηθεί σε διάφανους φακέλους από πολυεστερική μεμβράνη.
Η ομάδα των χειρογράφων περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό κωδίκων (χειρόγραφων βιβλίων) τα οποία διατηρούν την αρχική τους βιβλιοδεσία (πινακίδες, υλικό καλύμματος, κεφαλάρια) και συνιστούν ανεκτίμητο υλικό για μελέτη. Για το λόγο αυτό δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην προληπτική συντήρησή τους, ενώ οι επεμβάσεις περιορίζονται στις απολύτως απαραίτητες, με στόχο τη διατήρηση, όσο το δυνατόν, της αυθεντικότητάς τους.
Όλα τα βιβλία (χειρόγραφα και έντυπα) της συλλογής έχουν υποστεί προληπτική απεντόμωση με τη μέθοδο του αζώτου και είναι τοποθετημένα πλέον σε αντιόξινα κουτιά.
Το εργαστήριο έχει μεριμνήσει για την ψηφιακή φωτογράφηση όλων των αντικειμένων της συλλογής, με σκοπό τη δημιουργία μίας ηλεκτρονικής βάσης δεδομένων, η οποία επιτρέπει τη μελέτη του υλικού χωρίς την καταπόνησή του.
Σήμερα το εργαστήριο απασχολεί τέσσερις συντηρητές. Επιβλέπει τελειόφοιτους σπουδαστές που εκπονούν την πρακτική τους άσκηση, ενώ συμμετέχει ενεργά σε όλες τις δραστηριότητες του Μουσείου.