19 Μαρτίου 2006 έως 06 Μαΐου 2006

Το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο και το Δημοτικό Κέντρο Ιστορίας και Τεκμηρίωσης Βόλου παρουσιάζουν την έκθεση με τίτλο "Εκ Χιονιάδων… σπουδές και ανθίβολα".

Τα ανθίβολα, όπως ονομάζονται ήδη από τα βυζαντινά χρόνια, είναι σχέδια σε χαρτί για την αντιγραφή και τη μεταφορά παραστάσεων από τοιχογραφίες και εικόνες σε νέα έργα. Με τον τρόπο αυτό διαλεγμένα εικονογραφικά θέματα επαναλαμβάνονται και μεταδίδονται από ζωγράφο σε ζωγράφο, από ναό σε ναό, από περιοχή σε περιοχή. Τα ανθίβολα, σύμφωνα με τις τεχνικές παραγωγής τους, διακρίνονται σε έκτυπα, διάτρητα ή και ελεύθερα σχέδια.

Τα ανθίβολα αποτελούσαν ένα είδος εικονογραφικού οδηγού για τους ζωγράφους που αναλάμβαναν την κατασκευή φορητών εικόνων, την εικονογράφηση εκκλησιών, αλλά και κοσμικών κτιρίων. Συχνά, τα ανθίβολα χρωματίζονταν δειγματοληπτικά σύμφωνα με τα χρώματα των πρωτότυπων έργων. Έτσι αποτελούσαν ταυτόχρονα και ένα είδος δειγματολογίου που χρησιμοποιούσαν οι ζωγράφοι, προκειμένου οι υποψήφιοι πελάτες να διαλέξουν το θέμα της αρεσκείας τους.

Στην έκθεση παρουσιάζονται 130 σχέδια εργασίας ζωγράφων της μεταβυζαντινής περιόδου (18ος-19ος αι.), που προέρχονται από το χωριό Χιονιάδες της Ηπείρου και συγκεκριμένα από το εργαστήριο των Μαρινάδων, της μίας από τις δύο γνωστές οικογένειες χιονιαδιτών ζωγράφων.
Τα σχέδια ανήκουν στην συλλογή της οικογένειας Γιαννούλη, η οποία περιλαμβάνει 2.000 σχέδια ζωγραφικής των Χιονιαδιτών ζωγράφων που εργάστηκαν στη βορειοδυτική Ελλάδα από τον 18ο αιώνα και για τα επόμενα 200 περίπου χρόνια.

Η έκθεση, που φιλοξενείται στους νέους εκθεσιακούς χώρους του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου, περιλαμβάνει αντίγραφα εικονογραφικών λεπτομερειών από τον τοιχογραφικό διάκοσμο εκκλησιών, καθώς και αντίγραφα φορητών εικόνων, που φιλοτέχνησαν οι -σύγχρονοι των Χιονιαδιτών- αγιογράφοι από το Καπέσοβο Ζαγορίου (το β΄μισό του 18ου αιώνα). Εκτίθενται ακόμη πρωτότυπες ελεύθερες συνθέσεις σε αποδόσεις γνωστών παραστάσεων, γυμνάσματα με ελεύθερο χέρι διαφόρων εικονογραφικών θεμάτων, αλλά και κάποια λιγοστά κοσμικά θέματα.
Ο επισκέπτης, μέσα από την οργάνωση των εκθεμάτων, προσεγγίζει θέματα από την τεχνική και την αισθητική των ανθιβόλων μέχρι και την συντήρησή τους.

Η έκθεση παρουσιάζει ξεχωριστό εικαστικό αλλά και επιστημονικό ενδιαφέρον. Τα σχέδια εργασίας των ζωγράφων εμπνέονται από το βυζαντινό παρελθόν, ενώ παράλληλα δέχονται τις επιδράσεις των ευρωπαϊκών καλλιτεχνικών ρευμάτων (μπαρόκ και ροκοκό) αλλά και τις επιρροές της νοερωσικής αγιογραφικής σχολής. Με άλλα λόγια αποτελούν αυθεντικές υλικές μαρτυρίες για τις αισθητικές αντιλήψεις που χαρακτηρίζουν μια ολόκληρη εποχή.

Στο πλαίσιο της έκθεσης θα γίνουν εκπαιδευτικά προγράμματα με τίτλο "Από το ανθίβολο στην εικόνα".