Την Τρίτη 23 Σεπτεμβρίου 2014 και ώρα 19:00 η δρ Σοφία Χανδακά, Κοινωνική ανθρωπολόγος και Επιμελήτρια του Τμήματος Πολιτισμών του Κόσμου στο Μουσείο Μπενάκη θα δώσει διάλεξη στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο με θέμα:

«Τα τάματα σήμερα: Στο μεταίχμιο του ιερού και του κοσμικού»

Ανησυχίες για τον βίο, προβλήματα υγείας και οικονομικές δυσχέρειες οδηγούν τον άνθρωπο στην αναζήτηση βοήθειας, στην παράκληση. Αυτή η ανθρώπινη ανάγκη υπαγορεύεται από την ευλάβεια και την έμφυτη τάση για θρησκευτικότητα•  προϋποθέτει τη νηστεία, τη θυσία, την αφιέρωση• εγγυάται τη σωτηρία και την εξιλέωση• ανανεώνει την ελπίδα• ορίζει την πίστη• τροφοδοτεί τη Λατρεία. Πρόκειται για μια στάση, η οποία παρά την εκκοσμίκευση της ανθρώπινης ζωής, παρατηρείται μέχρι σήμερα, και εκφράζεται κυρίως μέσω της αφιερωματικής πρακτικής. 

Η αφιερωματική πρακτική στη νεότερη Ελλάδα συνίσταται σε μια ορισμένη τελετουργική συμπεριφορά, ενεργό τμήμα μιας αποδεκτής παράδοσης μεν, η οποία όμως αποκλίνει από τις καθιερωμένες δογματικές δραστηριότητες. Η έννοια της αφιέρωσης προϋποθέτει ένα σύστημα ανταλλαγής, στο πλαίσιο του οποίου η προσφορά μπορεί να λάβει πνευματική μορφή με την εθελοντική στέρηση και υλική μορφή, με την αφιέρωση αγαθών ως δώρων. Συχνά προσφέρονται ειδικά αφιερωματικά αντικείμενα, τα μεταλλικά τάματα, ομοιώματα ανθρώπων ή ιδιοκτησιών που έτυχαν προστασίας, τα οποία αναρτώνται πάνω ή κοντά στις εικόνες των αγίων ως ανταλλάγματα για την ίαση ή τη σωτηρία που προσδοκεί ο πιστός. Είτε θεωρούνται ως ιερά αντικείμενα είτε όχι, τα τάματα κινούνται αναμφίβολα μέσα στον χώρο του ιερού. Όχι μόνο συμμετέχουν ενεργά σε τελεστικές πράξεις με ρητούς και άδηλους συμβολισμούς, αλλά και περαιτέρω λειτουργούν ως υπομνήσεις της σχέσης που δημιουργείται και παράλληλα ως αποδείξεις της αποτελεσματικότητάς της, έτσι που αναλαμβάνουν να κοινοποιήσουν νοήματα ως σύμβολα πίστης. Έτσι τα αντικείμενα αποκτούν μια δυναμική αφού μέσω αυτών ζητείται η προστασία.

Η διάλεξη εντάσσεται στο πλαίσιο των παράλληλων δράσεων που διοργανώνει το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο με αφορμή την έκθεση «Λατρευτικά» του Δημήτρη Κοντού που θα διαρκέσει έως τις 5 Οκτωβρίου 2014. 

Είσοδος ελεύθερη