Άγιος Αλύπιος (01565)
ΒΧΜ: 001565
Χώρος έκθεσης: IV.1β Η Τέχνη στα Επτάνησα: Είδος μεικτό αλλά νόμιμο
Χρονολογία: 1661
Διαστάσεις (εκ.μ.): 44x29,5
Επάνω σε κίονα και πίσω από χαμηλό μαρμάρινο κιγκλίδωμα εικονίζεται ο στυλίτης άγιος Αλύπιος ως τη μέση. Φορά κόκκινο μοναχικό ένδυμα και έχει τα χέρια εμπρός στο στήθος, με τις παλάμες προς τα έξω, σε στάση δέησης. Αριστερά είναι στερεωμένος σταυρός, τον οποίο έστησε ο ίδιος, αφού πρώτα κατέστρεψε τον ειδωλολατρικό ταυρολέοντα που έστεκε άλλοτε πάνω στον κίονα. Δεξιά και αριστερά, επάνω σε νεφέλες, προσέρχονται δύο ολόσωμοι άγγελοι με απλωμένες φτερούγες, κρατώντας φύλλα χειρογράφων με χωρία από τη λειτουργία του αγίου, ενώ στη βάση του κίονα στέκεται η μητέρα του. Κρατά κομποσκοίνι, δηλωτικό της προσχώρησής της στο μοναχισμό. Σε δεύτερο επίπεδο, σε τοπίο με ανώμαλο έδαφος και λόφους στο βάθος, εικονίζονται τα δύο μοναστήρια που ίδρυσε ο άγιος κοντά στο στύλο. Στη βάση του κίονα αναγράφονται η χρονολογία α.χ.ξ.α (=1661) και η υπογραφή του ζωγράφου: ΧΕΙΡ ΕΜΜΑΝΟΥΛ ΙΕΡΕΩC ΤΟΥ ΤΖΑΝΕ.
Η παράσταση δεν αποτελεί πρωτότυπη σύνθεση του ζωγράφου Τζάνε. Ο εικονογραφικός τύπος με τον οποίο εικονίζεται εδώ ο άγιος Αλύπιος είναι γνωστός ήδη από τα βυζαντινά χρόνια στην εικονογραφία τού επίσης στυλίτη αγίου Συμεών, σπανίζει όμως στη βυζαντινή και μεταβυζαντινή ζωγραφική. Ωστόσο, η συγγραφή από τον Τζάνε σχετικής ακολουθίας προς τιμήν του αγίου Αλυπίου φαίνεται ότι ανανέωσε όχι μόνο την εικονογραφία αλλά και τη λατρεία του στυλίτη οσίου.