Η Κοίμηση της Θεοτόκου (01015)
ΒΧΜ: 001015
Χώρος έκθεσης: II.3 Λατρεία και τέχνη
Χρονολογία: 1305
Διαστάσεις (εκ.μ.): 222 Χ 202
Περιοχή: Καθολικό μονής Παλαιοπαναγιάς, Βασσαράς Λακωνία
Στο κέντρο εικονίζεται η Θεοτόκος στη νεκρική κλίνη. Γύρω της θρηνούν οι δώδεκα απόστολοι, τρεις ιεράρχες και δύο γυναίκες. Πίσω από την κλίνη στέκεται ο Χριστός, κρατώντας την ψυχή της μητέρας του, που παριστάνεται ως βρέφος. Η σκηνή εκτυλίσσεται στο εσωτερικό οικοδομήματος. Στον ουρανό διακρίνεται τμήμα ενός από τους δύο αγγέλους, που πετά για να συνοδεύσει την ψυχή της Θεοτόκου. Στο σημείο αυτό η ζωγραφική επιφάνεια είναι κατεστραμμένη. Απώλειες υπάρχουν και στο κάτω μέρος, όπου εικονιζόταν άγγελος να κόβει το χέρι του Εβραίου Ιεφωνία, που προσπάθησε να βεβηλώσει τη νεκρική κλίνη. Η παράσταση παρουσιάζει χαρακτηριστικά της τέχνης της εποχής των Παλαιολόγων (μεγάλο αριθμό προσώπων, τονισμένο όγκο των σωμάτων, επιβλητικό αρχιτεκτόνημα στο βάθος), αλλά και συντηρητικά στοιχεία (ὅπως π.χ. η απόδοση της κόμης των μορφών). Η παράσταση κοσμούσε τον βόρειο τοίχο του ερειπωμένου καθολικού της μονής Παλαιοπαναγιάς, κοντά στον Βασσαρά Λακωνίας. Είναι έργο του ζωγράφου Κωνσταντίνου Μανασσή και χρονολογείται με επιγραφή στο έτος 1305.