Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο :: Νέα .::. Εκδηλώσεις

«Η απεικόνιση του φανταστικού και τρομακτικού και η έννοια του καλού στη Βυζαντινή Τέχνη»


Δευτέρα 28 Μαΐου 2012 και ώρα 19:30

Τη Δευτέρα 28 Μαΐου πραγματοποιήθηκε η διάλεξη της κ. Έλενας Παπασταύρου, δρα Ιστορίας της Τέχνης του Πανεπιστημίου της Σορβόνης, Προϊσταμένης του Τμήματος Αρχαιολογικής Συλλογής Μικροτεχνίας, Νομισμάτων, Υφασμάτων και Πινάκων του ΒΧΜ με θέμα «Η απεικόνιση του φανταστικού και τρομακτικού και η έννοια του καλού στη Βυζαντινή Τέχνη».

Στη διάλεξη τέθηκαν ερωτήματα που αφορούν στην αντίληψη που είχαν οι Βυζαντινοί σχετικά με το κάλλος και με τους κανόνες της βυζαντινής αισθητικής, ιδιαίτερα στη ζωγραφική. Εν τέλει,  πόσο και πώς αναπαρίσταται το φανταστικό, το δαιμονιώδες, το τρομακτικό στη βυζαντινή τέχνη;

Η προσέγγιση των προαναφερθέντων ζητημάτων έγινε κατ’ αρχάς, μέσω μιας επισκόπησης σχετικά με τη γένεση της βυζαντινής τέχνης και του πολιτισμικού υποβάθρου στο οποίo αναπτύσσεται. 

Κατόπιν αναλύθηκε το περιεχόμενό της και εξετάστηκαν οι απόψεις των Ελλήνων θεολόγων σχετικά με την τέχνη, με την έννοια του ωραίου και με τη σχέση του με τα ιερά πρόσωπα. Επιπλέον, αναλύθηκαν οι τρόποι με τους οποίους οι ζωγράφοι κατορθώνουν να  αποδώσουν τα πρόσωπα και τον χώρο που τα περιβάλλει ιεροπρεπώς και ιεροτύπως. 
Εν τέλει, έγινε αναφορά στη διαφορά νοοτροπίας που διέπει Βυζαντινούς και Δυτικούς, και στο πώς η διαφορά αυτή μεταφράζεται στην τέχνη. 
Ενώ, δηλαδή, οι Έλληνες εμμένουν στην έννοια  της σωτηρίας και την ένωση του ανθρώπου με τον Θεό απεικονίζοντας τη φωτεινή πλευρά του «θεωμένου» ανθρώπου, οι Λατίνοι απασχολούνται σε μεγάλο βαθμό με την τιμωρία του αμαρτωλού και τον συσχετισμό του με φανταστικά και δαιμονιώδη όντα του σκότους.

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ
Η Έλενα Παπασταύρου είναι απόφοιτος του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και διδάκτωρ Αρχαιολογίας και Ιστορίας Τέχνης του Πανεπιστημίου της Σορβόννης. Έχει συμμετάσχει σε ελληνικά και διεθνή Συνέδρια Βυζαντινής Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Μεσαιωνικής Τέχνης. Άρθρα της αφορώντα στη Βυζαντινή, Μεταβυζαντινή και Δυτική τέχνη, με έμφαση στη ζωγραφική της Βενετίας 13ου-15ου αι. είναι δημοσιευμένα σε επιστημονικά περιοδικά όπως τα Cahiers Archéologiques, Cahiers Balkaniques, Byzantion, Byzantinische Zeitschrift, Δελτίον της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας, Θησαυρίσματα, Zograf κ.ά.

Το 2007 κυκλοφόρησε βιβλίο της με θέμα: Recherche iconographique dans l’art byzantin et occidental du XIe au XVe siècle. L’Annonciation, Βιβλιοθήκη του Ελληνικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Σπουδών, αρ. 25, Βενετία. Ένα χρόνο αργότερα το ίδιο έργο τιμήθηκε με το «Έπαθλον Μαρίας Θεοχάρη» ως η καλύτερη μελέτη βυζαντινής και μεταβυζαντινής Αρχαιολογίας και Τέχνης για το 2007-2008.

Από το 1995, η Έ. Παπασταύρου εργάζεται στο ΒΧΜ, όπου, μεταξύ άλλων, έχει αναλάβει την επιμέλεια της Συλλογής Υφασμάτων, ενώ από τη θέση αυτή συμμετέχει ενεργά και στη διοργάνωση των εκθέσεων του Μουσείου. Εκτός των σποραδικών μελετών σχετικά με τα κοπτικά υφάσματα και τα κεντήματα Μεταβυζαντινής τέχνης, εκπονεί επιστημονικό κατάλογο με θέμα: «Κωνσταντινουπολίτικα χρυσοκεντήματα από τη Συλλογή του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου (17ος-19ος αιώνας)».

Είναι μέλος της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας (ΧΑΕ), της Επιστημονικής Επιτροπής Βυζαντινολόγων Ελλάδος και του ICOMOS.