Κύκλος Διαλέξεων 2023 του Συλλόγου των Φίλων του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου
Στο πλαίσιο του εορτασμού των «100 χρόνων Προσφυγικού Ελληνισμού» από το Βυζαντινό & Χριστιανικό Μουσείο, οι Φίλοι του Βυζαντινού & Χριστιανικού Μουσείου διοργανώνουν σειρά σχετικών διαλέξεων, στις οποίες και θα χαρούμε να παραβρεθείτε.
1η διάλεξη:
Τετάρτη 1η Φεβρουαρίου 2023, ώρα 19:00
Η "ανακάλυψη" της "βυζαντινής" Μικράς Ασίας από τον βυζαντινολόγο Γεώργιο Λαμπάκη στις αρχές του 20ού αιώνα
Ο Γεώργιος Λαμπάκης είναι ένας από τους πιο σημαντικούς και πρωτοπόρους Έλληνες βυζαντινολόγους. Η δράση του εντοπίζεται στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ού αιώνα. Ο ρόλος του είναι σημαντικός στη διαμόρφωση των βυζαντινών σπουδών στην Ελλάδα αλλά και στην προστασία και ανάδειξη των βυζαντινών μνημείων. Το βυζαντινό παρελθόν γενικά αλλά και οι βυζαντινές αρχαιότητες δεν είναι σημαντικές για τους Έλληνες λόγιους των αρχών του 19ου αιώνα. Το ελληνικό κράτος, από την ίδρυση του, εστίασε το ενδιαφέρον του στην αναστήλωση και την προστασία των αρχαίων μνημείων.
Η αντίληψη αυτή άρχισε να αλλάζει και μεταξύ της πνευματικής και πολιτικής ελίτ προς τα τέλη του 19ου αιώνα. Οπωσδήποτε σε αυτό παίζουν ρόλο και οι νέες διεθνείς πολιτικές συνθήκες που αλλάζουν και τους εθνικούς στόχους σταδιακά. Η ανάγνωση του παρελθόντος ασφαλώς συνδέεται με τους μελλοντικούς στόχους του νεαρού κράτους.
Η ίδρυση, ωστόσο, από τη Χριστιανική Αρχαιολογική Εταιρεία του Χριστιανικού Αρχαιολογικού Μουσείου με διευθυντή το Γεώργιο Λαμπάκη αποτέλεσε την πιο σοβαρή προσπάθεια σε αυτή την κατεύθυνση στα τέλη του 19ου αιώνα στην Ελλάδα. Η χρήση των εννοιών, «βυζαντινός» ή «χριστιανικός» απασχόλησε ιδιαίτερα τον Λαμπάκη.
Κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του στη Μικρά Ασία ο Λαμπάκης κράτησε, μία σειρά ημερολογίων, όπου σημείωνε πληροφορίες για τα «χριστιανικά» μνημεία και τις σύγχρονες του χριστιανικές κοινότητες. Σε αυτές τις σημειώσεις στηρίχθηκε η συγγραφή του βιβλίου «Οι Επτά Αστέρες της Αποκαλύψεως», που κυκλοφόρησε το 1909. Οι επτά αστέρες είναι οι επτά εκκλησίες της Μικράς Ασίας (Έφεσος, Σμύρνη, Πέργαμος, Θυάτειρα, Σάρδεις, Φιλαδέλφεια, Λαοδίκεια), που αναφέρονται στην Αποκάλυψη του Ιωάννη.
Η επιστημονική και κοινωνική δράση του Γεωργίου Λαμπάκη στη Μικρά Ασία βρήκαν μεγάλη απήχηση, καθώς οι ελληνικές κοινότητες της Μικράς Ασίας έχουν διαφορετική αντίληψη για το ιστορικό παρελθόν. Οι ομιλίες και οι δημοσιεύσεις του συνέβαλαν στη συγκρότηση χώρων μνήμης για τις ελληνικές κοινότητες της Μικράς Ασίας.
από τον Δρ. Διονύσιο Μουρελάτο
Διδάσκoντα στο Δ.Π.Μ.Σ. Διαχείριση Μνημείων: Αρχαιολογία, Πόλη και Αρχιτεκτονική
Ο Διονύσιος Μουρελάτος σπούδασε Αρχαιολογία και Ιστορία της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Έκανε μεταπτυχιακές και διδακτορικές σπουδές στη Βυζαντινή Τέχνη και Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Η διδακτορική του διατριβή (2009) είχε τίτλο "Εικόνα: θέση και λειτουργικότητα. Ανάπτυξη ηλεκτρονικού θησαυρού όρων". Από το 2009 διδάσκει στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα του Πανεπιστημίου Αθηνών "Διαχείριση των μνημείων: Αρχαιολογία, Πολεοδομία και Αρχιτεκτονική". Επιπλέον, διδάσκει ή έχει διδάξει σε ελληνικά και κυπριακά πανεπιστήμια (Ε.Α.Π., ΠΑ.Δ.Α., Α.Π.ΚΥ., Παν.Θεσσαλίας, Ιόνιο Πανεπιστήμιο). Έχει εργαστεί σε πολλά ερευνητικά προγράμματα για το Vrijes Universiteit Amsterdam, το Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Ιόνιο Πανεπιστήμιο, το Ίδρυμα Όρους Σινά στην Αθήνα και το Μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης στο Σινά. Έχει γράψει και παρουσιάσει αρκετές εργασίες που αφορούν κυρίως το όρος Σινά και την ιστοριογραφία της βυζαντινής τέχνης και αρχαιολογίας. Είναι ο επιμελητής του συλλογικού τόμου Art and Archaeology in Byzantium and beyond, Oxford: British Archaeological Reports, 2021.
Οι διαλέξεις θα βιντεοσκοπηθούν και θα προβληθούν μέσω του BLOD (Bodosaki Lectures On Demand) του Ιδρύματος Μποδοσάκη.