Το Βυζαντινό & Χριστιανικό Μουσείο αποχαιρετά τον συντηρητή έργων τέχνης και ζωγράφο Σταύρο Μπαλτογιάννη

Ο συντηρητής έργων τέχνης και ζωγράφος Σταύρος Μπαλτογιάννης έφυγε από τη ζωή το Σάββατο 9/3/2019.

Γεννήθηκε στην Πεδινή Ιωαννίνων όπου πέρασε τα παιδικά του χρόνια. Από νωρίς έκανε τα πρώτα του μαθήματα στο σχέδιο σε εργαστήρι ζωγραφικής στα Ιωάννινα.

Από το 1950 έως το 1955 σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών με δάσκαλο τον Γιάννη Μόραλη. Συνέχισε τις σπουδές ζωγραφικής στην Accademia di Belle Arti της Φλωρεντίας και αργότερα με υποτροφία του Ι.Κ.Υ. εξειδικεύθηκε στη συντήρηση έργων τέχνης στο Istituto Centrale del Restauro της Ρώμης. Το 1957 πήρε μέρος στο Παγκόσμιο Φεστιβάλ της Μόσχας, το 1959 στη Μπιενάλε Νέων στο Παρίσι.

Το 1960 προσελήφθη στην Αρχαιολογική Υπηρεσία ως υπεύθυνος Συντηρητής Αρχαιοτήτων φτάνοντας στον βαθμό του Γενικού Επιθεωρητή Συντήρησης Έργων Τέχνης του Υπουργείου Πολιτισμού. Κατά τη θητεία του στο ΥΠΠΟ συνέβαλε στη διάσωση και αποκατάσταση μνημείων και πολύτιμων έργων τέχνης. Σημαντικοί σταθμοί υπήρξαν τα έργα αποκατάστασης στο Σινά, στο Άγιο Όρος και ειδικότερα στο Πρωτάτο, στην Κύπρο, στην Κρήτη και στα περισσότερα νησιά του Αιγαίου (Νάξος, Πάτμος, Σαντορίνη κ.ά). Συνεργαζόμενος με τους σπουδαιότερους αρχαιολόγους της νεότερης Ελλάδας συχνά εφάρμοσε πρωτοποριακές για την εποχή τεχνικές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα και ταυτόχρονα τομή στην ιστορία της συντήρησης αποτελεί το καλούπι τρούλου δικής του ευρεσιτεχνίας, το οποίο κατασκεύασε και χρησιμοποίησε για να αποτοιχίσει και να διαχωρίσει δύο στρώματα ζωγραφικής από τον τρούλο της Παναγίας της Πρωτόθρονης στο Χαλκί της Νάξου.

Στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο εργάστηκε από το 1963 με Διευθυντή τον Μανόλη Χατζηδάκη. Ήταν υπεύθυνος συνεργείων του Κεντρικού Εργαστηρίου Συντήρησης (ΚΕΣ) και υπεύθυνος των εργαστηρίων συντήρησης του Βυζαντινού Μουσείου από το 1973 έως και την ημέρα συνταξιοδότησής του. Στο Βυζαντινό Μουσείο συντήρησε μεγάλο αριθμό εικόνων και αποκάλυψε πάρα πολλές υπογραφές επώνυμων μεταβυζαντινών ζωγράφων. Εκπαίδευσε πλήθος νέων συντηρητών, οι οποίοι συνέχισαν το έργο του.

Ένα από τα πιο σημαντικά έργα που συντήρησε στο Βυζαντινό Μουσείο το 1983, ήταν η εικόνα της Κοιμήσεως της Θεοτόκου του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου από τον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου στην Ερμούπολη της Σύρου. Ένα χρόνο αργότερα (1984) η εικόνα παρουσιάστηκε στην έκθεση για τα 100 χρόνια της Χριστιανικής Αρχαιολογικής Εταιρείας.
Επίσης, στον ίδιο οφείλεται ο διαχωρισμός ζωγραφικών στρωμάτων από την εικόνα της Παναγίας Γλυκοφιλούσας του 12ου αιώνα και από τα Βημόθυρα που προέρχονται από τη Μεσίνα της Σικελίας. 

Η έντονη διαρκής ενασχόληση του Μπαλτογιάννη με τη συντήρηση δεν επισκίασε ποτέ την αμιγώς καλλιτεχνική του δραστηριότητα. Μέχρι το τέλος της ζωής του συνέχιζε να ζωγραφίζει και να εκθέτει. Έργα του έχουν παρουσιαστεί σε μεγάλες ομαδικές εκθέσεις ενώ σπουδαία Μουσεία και αίθουσες τέχνης της χώρας έχουν διοργανώσει γι’ αυτόν ατομικές εκθέσεις. Νεκρές φύσεις, μελέτες πάνω στο ανθρώπινο σώμα και τη μορφή, τοπία είναι μερικά από τα θέματα που αγαπούσε να αποτυπώνει στα έργα του.

  • Σταύρος Μπαλτογιάννης - Αφηγήσεις
  • Ο Σταύρος Μπαλτογιάννης μιλάει για τον Θεοτοκόπουλο